IVF एक अत्यंत प्रगत वैद्यकीय प्रक्रिया आहे जी वंध्यत्वाची समस्या असलेल्या जोडप्यांना गर्भधारणेत मदत करते. या प्रक्रियेत, स्त्रियांचे स्त्रीबीज आणि पुरुषांचे शुक्राणूंचे शरीराबाहेर प्रयोगशाळेतील एका डिशमध्ये फलन केले जाते. तयार होणारे भ्रूण नंतर काळजीपूर्वक निवडले जातात आणि यशस्वी रोपण आणि निरोगी गर्भधारणेच्या आशेने स्त्रीच्या गर्भाशयात स्थानांतरीत केले जातात. मराठीत अचूक आणि तज्ञाद्वारे सत्यापित केलेली आयव्हीएफविषयी माहिती मिळवण्यासाठी हा ब्लॉग वाचा.
आयव्हीएफचे मराठीतील पूर्ण स्वरूप (ivf full form in marathi) इन व्हिट्रो फर्टिलायझेशन असे आहे, आयव्हीएफ म्हणजे टेस्ट ट्युब बेबी कार्यप्रणाली असा आहे. आता आपण आयव्हीएफ प्रक्रियेला मराठीत समजून घेऊया. आयव्हीएफ प्रक्रियेत अनेक गर्भधारणेच्या यशाच्या शक्यता वाढविण्यासाठी अनेक महत्त्वाच्या पायऱ्या सामील असतात.
1.अंडाशय उत्तेजित करणे: आयव्हीएफमधील पहिली पायरी म्हणजे अनेक स्त्रीबीज बनविण्यासाठी स्त्रीचे अंडाशय उत्तेजित करणे. अनेक फॉलिकल्सच्या विकासाला चालना देण्यासाठी प्रजनन क्षमतेसाठी औषधे, खास करून हार्मोनल इंजेक्शन्स दिले जातात.
2.स्त्रीबीज प्राप्त करणे: एकदा स्त्रीबीज परिपक्व झाले की स्त्रीबीज काढण्यासाठी एक लहानशी शस्त्रक्रिया केली जाते. अल्ट्रासाऊंड गाईडन्स वापरून, एक पातळ सुई योनीमार्गाच्या भित्तीकेतून अंडाशयातील स्त्रीबीज काढण्यासाठी इन्सर्ट केली जाते.
3.शुक्राणू गोळा करणे: स्त्रीबीज प्राप्त केलेल्याच दिवशी, पुरुष जोडीदार शुक्राणूचा नमुना देतो, जो प्रयोगशाळेत निरोगी आणि सर्वात सक्रिय शुक्राणू वेगळे करण्यासाठी तयार केला जातो.
4.फलन: गोळा केलेले स्त्रीबीज आणि तयार केलेले शुक्राणू फलन घडवून आणण्यासाठी एका प्रयोगशाळेच्या डिशमध्ये एकत्र केले जातात. या प्रक्रियेवर जवळून लक्ष ठेवले जाते, आणि भ्रूणाच्या विकासाचे निरीक्षण केले जाते.
5.भ्रूण संवर्धन: फलनानंतर, तयार होणाऱ्या भ्रूणांचे अनेक दिवसांसाठी प्रयोगशाळेत संवर्धन केले जाते. या कालावधीत, गुणवत्ता आणि विकासासाठी भ्रूणांचे मुल्यांकन केले जाते.
6.भ्रूणांचे हस्तांतरण: स्त्रीच्या गर्भाशयात हस्तांतरित करण्यासाठी उत्कृष्ट-गुणवत्तेचे भ्रूण निवडले जातात. भ्रूणांच्या हस्तांतरणाची प्रक्रिया तुलनात्मक सोपी असते आणि त्यात एक पातळ कॅथेटर वापरून गर्भाशयाच्या पोकळीत निवडलेले भ्रूण ठेवणे सामील असते.
7.गर्भधारणा चाचणी: भ्रूणाच्या हस्तांतरणाच्या सुमारे दहा दिवसांनी, आयव्हीएफ यशस्वी झाले आहे किंवा नाही हे तपासण्यासाठी एक गर्भधारणा चाचणी केली जाते.
हा मराठीत दिलेला क्रमाक्रमाने केलेला आयव्हीएफ उपचार होता.
आय आपण आयव्हीएफचा मराठीत अर्थ जाणून घेतला असल्यामुळे, त्याचे फायदे कोणाला मिळू शकतात हे जाणून घेऊया. आयव्हीएफची अशा जोडप्यांना शिफारस केली जाते, ज्यांना अनेक कारणांमुळे नैसर्गिकरीत्या गर्भधारणेत समस्या येत असतात. जिथे आयव्हीएफ जरुरी असू शकते, अशा काही सामान्य परिस्थिती खाली दिल्या आहेत:
1.फेलोपिन ट्युब अवरोधित असणे किंवा ते खराब झालेले असणे: अवरोधित किंवा खराब झालेले फेलोपिन ट्युब असलेल्या स्त्रियांची नैसर्गिकरीत्या गर्भधारणा होऊ शकत नाही, कारण स्त्रीबीज गर्भाशयापर्यंत जाऊ शकत नाहीत.
2.शुक्राणूंची संख्या कमी असणे किंवा शुक्राणूंची निकृष्ट गुणवत्ता असणे: शुक्राणूंची कमी संख्या असलेल्या किंवा निकृष्ट गुणवत्तेचे शुक्राणू असलेल्या पुरुषांमध्ये नैसर्गिकरीत्या स्त्रीबिजाचे फलन घडवून आणणे कठीण होऊ शकते.
3.अस्पष्ट फलन: काही वेळा सर्व चाचण्या केल्यानंतरही, वंध्यत्वाचे अचूक कारण कळून येत नाही, आणि आयव्हीएफ एक व्यवहार्य पर्याय बनतो.
4.एंडोमेट्रियोसिस: या अवस्थेमुळे गर्भाशयाच्या बाहेर भित्तीका बनवणाऱ्या ऊतींची वाढ होते, ज्यामुळे प्रजननक्षमतेवर परिणाम होतो.
5.अंडोत्सर्गाचा विकार: अंडोत्सर्गाचे चक्र अनियमित किंवा अनुपस्थित असलेल्या महिलांना आयव्हीएफचा फायदा होऊ शकतो.
6.अनुवांशिक विकार: अनुवांशिक विकार त्यांच्या संततीला होण्याचा अधिक धोका असलेली जोडपी प्री-इम्प्लांटेशन अनुवांशिक चाचणीसह आयव्हीएफची निवड करू शकतात.
आयव्हीएफ उपचार (IVF treatment) वंध्यत्वाच्या समस्येचा सामना करणाऱ्या विविध व्यक्ती आणि जोडप्यांसाठी आशेचा किरण ठरू शकतो. खालील व्यक्तींना आयव्हीएफपासून फायदा मिळू शकतो:
1.समलिंगी जोडपी: आयव्हीएफमुळे समलिंगी जोडपी शुक्राणू किंवा स्त्रीबीजचे दान वापरून त्यांच्या अपत्याशी जैविक संबंध स्थापित करू शकतात.
2.एकटी स्त्री: आई बनण्याची इच्छा असलेल्या एकटे राहणाऱ्या स्त्रिया दात्याचे शुक्राणू वापरून आयव्हीएफचा पर्याय वापरू शकतात.
3.वयाशी संबंधित वंध्यत्व असलेल्या स्त्रिया: वयासोबत स्त्रियांची प्रजननशीलता कमी होत जाते आणि आयव्हीएफमुळे यशस्वी गर्भधारणेच्या शक्यता वाढतात.
4.अस्पष्ट वंध्यत्व असलेली जोडपी: आयव्हीएफ कारण स्पष्ट नसलेल्या वंध्यत्वावर मात करण्याची आणि पालकत्वाचे स्वप्न पूर्ण करण्याची संधी उपलब्ध करते.
5.अनुवांशिक विकार असलेली जोडपी: प्री-इम्प्लांटेशन अनुवांशिक चाचणीसह आयव्हीएफ काही अनुवांशिक विकारांचा अपत्यांमध्ये प्रसार रोखण्यास मदत करू शकते.
IVF ट्रीटमेंट चे अनेक फायदे जाणून घ्या, विशेषत: अशा व्यक्ती आणि जोडपींसाठी, जी प्रजननाच्या समस्यांचा सामना करत आहेत:
1.परिणामकारक उपाय: अवरोधित फेलोपियन ट्यूब किंवा शुक्राणूंची संख्या कमी असणे यासारख्या विविध कारणांमुळे नैसर्गिकरित्या गर्भधारणेसाठी आव्हानांचा सामना करत असलेल्या जोडप्यांना आयव्हीएफ एक अत्यंत प्रभावी उपाय प्रदान करते.
2.विविध परिस्थितींसाठी उपचार: आयव्हीएफ एंडोमेट्रियोसिस, अंडोत्सर्गाचा विकार आणि कारण स्पष्ट नसलेले वंध्यत्व यांच्यासह वंध्यत्वाच्या विविध समस्यांचे निराकरण करू शकते
3.अनुवांशिक चाचणी: प्री-इम्प्लांटेशन अनुवांशिक चाचणी (पीजीटी) आयव्हीएफ दरम्यान केली जाऊ शकते, ज्यामुळे जोडप्यांना अनुवांशिक विकारांसाठी भ्रूण तपासता येतात आणि हस्तांतरणासाठी निरोगी भ्रूण निवडता येतात.
4.वाढलेला यशाचा दर: आयव्हीएफ यशस्वी गर्भधारणेची शक्यता लक्षणीयरीत्या वाढवते, खास करून वयस्क आणि प्रजननक्षमता निकृष्ट असलेल्या स्त्रियांसाठी.
5.कुटुंब निर्माण करण्याचे पर्याय: आयव्हीएफ समलिंगी जोडप्यांना आणि अविवाहित स्त्रियांना दात्याच्या शुक्राणू किंवा स्त्रीबिजाद्वारे जैविक अपत्ये जन्माला घालण्यास सक्षम करते.
आयव्हीएफच्या उपचाराचा खर्च अनेक घटकांनुसार बदलू शकतो, ज्यात सामील असतात:
1.ठिकाण: देश आणि शहर जिथे उपचार केला जातो त्यानुसार आयव्हीएफचा खर्च बदलू शकतो.
2.चिकित्सालयाचा प्रकार: विविध फर्टिलिटी क्लिनिक्स उपचाराचे विविध पॅकेजीस प्रस्तुत करतात, ज्यांच्यामुळे एकंदर खर्चावर परिणाम होऊ शकतो.
3.अतिरिक्त कार्यप्रणाली: अनुवांशिक चाचणी किंवा भ्रूण गोठवणे यांच्यासारख्या अतिरिक्त कार्यप्रणालीचा समावेश असल्यास खर्च वाढू शकतो.
4.चक्रांची संख्या: काही जोडप्यांना यशस्वी गर्भधारणा होण्यासाठी अनेक आयव्हीएफ चक्राची गरज पडू शकते, ज्यामुळे एकूण खर्चात भर पडते.
आयव्हीएफ उपचाराच्या यशाचा दर स्त्रीचे वय, एकंदर स्वास्थ्य आणि वंध्यत्वाचे मूळ कारण, यांच्यासह विविध घटकांवर अवलंबून असतो. सरासरी पाहता, आयव्हीएफच्या यशाचा दर 40% ते 65% पर्यंत असतो. वैयक्तिक यशाचे दर वेगवेगळे असू शकतात हे लक्षात घेणे आवश्यक आहे, आणि योग्य प्रजननतज्ञाचा सल्ला घेतल्यास विशिष्ट परिस्थितीनुसार अधिक अचूक मूल्यांकन केले शकते. तथापि, अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर आणि प्रगत एआरटी उपचार करणार्या फर्टिलिटी डॉक्टरांच्या सर्वोत्तम टीममुळे, इंदिरा आयव्हीएफमध्ये आयव्हीएफच्या यशाचा दर एवढा जास्त आहे.
शेवटी, आयव्हीएफ उपचार आशा देते आणि वंध्यत्वाचा समस्यांचा सामना करत असलेल्या जोडप्यांसाठी आणि व्यक्तींसाठी एक व्यवहार्य पर्याय बनते. त्याच्या प्रगत तंत्रे आणि वैज्ञानिक कल्पकतांसह, आयव्हीएफ हा पालकत्व प्राप्त करण्यासाठी व्यापक स्तरावर स्वीकारलेला आणि यशस्वी मार्ग बनला आहे. तथापि, इंदिरा आयव्हीएफसारख्या प्रतिष्ठित फर्टिलिटी चिकित्सालयाशी सल्लामसलत करणे आणि प्रत्येक विशिष्ट परिस्थितीसाठी सर्वात उपयुक्त उपचार योजना निर्धारित करण्यासाठी सर्वसमावेशक मूल्यमापन करणे आवश्यक आहे.
IVF बद्दल हिंदीमध्ये वाचण्यासाठी, या लिंकवर क्लिक करा – IVF in Hindi (आईवीएफ क्या है)
Get quick understanding of your fertility cycle and accordingly make a schedule to track it